જીવન એક તહેવાર છે..!

આપણું આખું જીવન એક તહેવાર છે… જો આપણે તેને સમજી અને અનુભવી શકીએ તો ચોક્કસ માણી પણ શકીએ અને હંમેશા ખુશ અને હસતાં પણ રહી શકીએ. ભલે ને પછી ગમે તેવી પરિસ્થિતિમાં આપણે કેમ ન મુકાઈએ. આપણને સૌને એક સર્વોત્તમ યોનિમાં જન્મ મળ્યો છે. માનવ જન્મ… આ પરમ કૃપાળુ પરમાત્માએ આપેલ એક સર્વોત્તમ ભેટ છે. અને આપણી ફરજ છે કે આ અમૂલ્ય ભેટનું આપણે સન્માન કરીએ. અને સન્માન કરવાનો એકમાત્ર રસ્તો છે આ જીવનને તહેવાર સમું માણવું. આપણે જોઈએ છીએ કે આપણી આસપાસ ઘણા ખરા લોકો અને એકંદરે આપણે પણ હંમેશા ચિંતા, તણાવ અને ઉકળાટમાં જીવીએ છીએ. એક માત્ર તહેવાર જ એવો સમય હોય છે કે જ્યારે આપણે સંપૂર્ણ આનંદથી દિવસ વિતાવીએ છીએ. તો જો આપણે આપણાં આખા જીવનને એટલે કે જીવનની પળે પળને તહેવાર સમી જીવતા શીખી જઈએ તો કેટલું ઉત્તમ?

હવે જો આપણે આપણાં જીવનને સંપૂર્ણ તહેવાર સમું માણવું હોય તો જીવનના બધા જ રંગોને સકારાત્મકતાથી સ્વીકારવા પડે. કોઈપણ પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિનું નિર્માણ થાય ત્યારે એમ સમજવું પડે કે આ પરીક્ષા છે જે મારો ભગવાન લઈ રહ્યો છે. અને એ ભગવાનનો આભાર માનવો કે એમણે આપણને એ પરીક્ષામાંથી પસાર થવા લાયક ગણ્યા. કારણ કે જ્યાં સુધી આપણાં એ ભગવાન આપણને કોઈપણ પરીક્ષામાંથી પસાર થવા લાયક નથી બનાવતા ત્યાં સુધી એ ક્યારેય પરીક્ષા લેતા પણ નથી જ. આપણે કોઈપણ પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં મુકાઈએ કે તરત જ આપણે ફરિયાદો કરવા લાગીએ છીએ. પણ એ દરેક પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાંથી બહાર નીકળવાનો રસ્તો પહેલાથી જ ભગવાને નક્કી કરી રાખ્યો હોય છે. બસ આપણે તેને શોધવાનો અને પરખવાનો હોય છે. પણ એ પહેલા એ પરિસ્થિતિને સ્વીકારી એને પડકાર સ્વરૂપે સ્વીકારી એનો સામનો કરવા સજ્જ થવું પડે. આપણે સૌ પેલી કહેવત તો જાણીએ જ છીએ.”ભગવાન પણ એની જ મદદ કરે છે જે પોતાની મદદ કરે છે.” બસ આ એના જેવુ જ છે. જો આપણે જાતે જ દૂ:ખી થતાં રહીશું તો ભગવાન પણ આપણને ખુશ નહીં કરી શકે. અને એક દિવસ એવો આવશે કે જ્યારે આપણે તહેવારોના દિવસે પણ દૂ:ખી અને ઉદાસ રહીશું. માટે પળેપળને એ પરમ કૃપાળુ પરમાત્માની અમુલ્ય ભેટ માની એને માણવા પ્રયત્ન કરીએ.

આ એટલું અઘરું પણ નથી. જો દૃઢ નિશ્ચય કરીએ અને થોડો અભ્યાસ(practice) કરીએ તો આપણે તહેવાર સમું જીવન જીવી જ શકીએ. અને એ માટે સૌથી પહેલા અકારણ હસવાનું શીખીએ. લોકો ઉપર હસતાં આપણને આવડે છે પણ પોતાના જીવનને સ્વીકારી હસીને જીવતા આપણને નથી આવડતું માટે એ સૌથી પહેલા શીખવું જોઈએ. નવેનવ રસથી સંપન્ન એવા આ જીવનને માણવા દરેકે દરેક રસ એટલે કે ભાવનાઓને સમજતા અને અનુભવતા શીખવું પડે. ત્યારે જ આપણે સતત કોઈપણ પરિસ્થિતિમાં તટસ્થ રહી જીવનનો આનંદ માણી શકીએ છીએ. જો આ ભાવનાઓ આપણે બરાબર ન અનુભવીએ તો સુખમાં છલકાઈ જવાનો અને દૂ:ખમાં ભાંગી પાડવાનો ભય રે છે. માટે આ નવેનવ રસ એટલે કે ભાવનાઓને સમજીએ અને માણીએ એ જરૂરી છે. ત્યાર બાદ બાળક બની બાળકની એ નિખાલસતા અને નિર્દોષતાને અપનવીએ. જીવનભર આપણી અંદર એક બાળક જીવંત રાખીએ. બાળકો સાથે બાળકોની સાવ બાલિશ એટલે કે છોકરમતવાળી રમતો રમીએ. આપણે મોટા થતાં જઈએ છીએ અને આપણી પરિપક્વતા આપણી અંદર રહેલા બાળકને મારી નાખે છે અને એટલે જ આપણે ખરા અર્થમાં બાળકોની જેમ જીવનને માણી નથી શકતા.

નકારાત્મક આદતો છોડી સકારાત્મક આદતોને જીવનમાં અપનવીએ. એ પણ આપણને અંતરમનથી ખુશ રાખવામાં મદદરૂપ થશે. આપણી શોખની પ્રવૃત્તિઓ અને મનોરંજન માટે સમય ફાળવીએ. બીજું કશું નહીં તો પણ આ આધુનિક યુગમાં આપણે સૌથી આગળ નીકળી જવાની હોડમાં આપણાં મન પર અને મગજ પર જે ભૂતકાળની ભૂલોના પસ્તાવા અને ભવિષ્ય કેવું હશે એની ચિંતાની જે પરત બનાવી છે એને હટાવી વર્તમાનમાં જીવતા શીખી જઈએ. જે મળ્યું છે તેનો આભાર માની જે નથી મળ્યું તે મળી જ જશે એ વિશ્વાસ સહ કાર્યરત બનીએ. કારણ કે વર્તમાનમાં નહીં જીવીએ તો કાર્યરત બની આપણાં સપનાઓ પૂરા પણ નહીં કરી શકીએ. આ જ રીતે આપણાં સપના પૂરા કરતાં કરતાં આપણે આ તહેવાર સમા જીવનને માણી શકીએ છીએ.

ચાલો પહેલા જીવન એક તહેવાર છે એ વાતને સ્વીકારીએ અને પછી તેનો અનુભવ કરવા સજ્જ થઈએ.

 

હાર્દિક કલ્પદેવ પંડયા